Maymun Çiçeği Virüsü Pandemi Etkisi Yaratır Mı?

Aşılama sayesinde dünyada çağdaş tıp tarafından büsbütün ortadan kalkan birinci ve tek enfeksiyon hastalığıydı. 1970’li yıllarda Çiçek hastalığı ortadan kaldırıldı. Fakat Afrika kıtasında 1970’li yılların başında Çiçek hastalığına benzeri olaylar tanımlandı. Daha sonra bu hastalık Dünya Sıhhat Örgütü tarafından Monkeypox virüs isminde Çiçek hastalığı virüsü (smallpox)’ne emsal öbür bir virüs olduğu tespit edildi. 2003 yılına kadar Afrika kıtasına hudutlu olan hadiseler Amerika Birleşik Devletleri ve birtakım Avrupa ülkelerinde de görülmeye başlandı. 2022 yılındaki salgında İngiltere’de Nijerya seyahati olan 9 Mpox olayı tespit edildi.

Hayvanlardan Bulaşma Mümkünlüğü Çok Yüksek!

            Batı ve Orta Afrika’daki salgınlar sıçanlara, tavşanlara, sincaplara, maymunlara, kirpilere ve ceylanlara maruz kalmayla ilişkilendirilmiştir. Uzak tropikal yağmur ormanlarının sakinleri, bu hayvanları yakalarken, keserken ve/veya yiyecek için hazırlarken direkt temas yoluyla enfekte olabilirler; yutma da enfeksiyonla ilişkilendirilmiştir. Bu çeşit kelamda “orman eti’nin tüketimi bilhassa tehlikelidir zira et ekseriyetle az pişmiş olur. Hastalığa bağlı Afrika’da %1-10 ortasında değişen mevt oranları bildirilirken, ABD’deki 2003 salgınında hiçbir vefat meydana gelmedi. 

Hastalığın Kuluçka Mühleti Ne Kadardır?

            Hastalığın kuluçka mühleti ortalama 12 gün olup 4-20 gün ortasında da olabilir. 

Hastalık semptomları Prodromal yahut döküntü öncesi basamakta (döküntü başlangıcından 1-4 gün önce) ateş ekseriyetle birinci semptomdur (genellikle 38,5-40,5 °C). Ateşli hastalığa çoklukla titreme, çok terleme, şiddetli baş ağrısı, sırt ağrısı, miyalji, halsizlik, iştahsızlık, bitkinlik, farenjit, nefes darlığı ve öksürük (balgamlı yahut balgamsız) eşlik eder. Lenf bezlerinde şişme, ateşten 2-3 gün sonra ortaya çıkar. 2003 salgınında hastaların %47’sinde boyun ve çene bölgelerinde birkaç santimetre çapında lenf düğümleri vardı. Ekzantem etabında, birden fazla bireyde ateşin başlangıcından sonraki 1-10 gün içinde döküntü gelişir. Döküntü ekseriyetle yüzde başlar ve daha sonra bedenin geri kalanına yayılır. Tüm lezyonlar kabuklarını dökene kadar 2-4 hafta devam eder. 

            Hastalık ekseriyetle zaten sınırlanır; 2-4 haftada düzgünleşme meydana gelir. Afrika olaylarında mevt oranı %1-10’du ve mevt hastaların sıhhat durumu ve öbür eşlik eden hastalıklarla bağlantılıydı. 2003 ABD salgınında mevt bildirilmedi. Hastalar hastalığın ateşli evresinde ekseriyetle kendilerini makûs hissederler; bu nedenle destekleyici bakımla birlikte yatak istirahati gerekebilir. Daha şiddetli olaylarda hastaneye yatış gerekebilir. Acil kullanım onayı alan bir aşı mevcuttur. Bu hastalığın çiçek virüsüne benzerliği nedeniyle 1970’li yıllardan evvel çiçek aşısı yaptırmış olanlar hastalığa karşı daha dirençli olduğu düşünülmektedir.

Hastalıktan Korunmak İçin Ne Yapmalıyız?

Akdeniz diyeti ile beslenin, Kapalı alan kalabalıklarından, sigara ve alkolden uzak durun, fizikî olarak faal olun, dostluklar kurun, erişkin yaş aşılamaları için hekiminize başvurmayı unutmayın. Sıhhatle kalın.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı